Waarom ijsverwijdering belangrijk is voor vliegtuigen

Een vliegtuig ijsvrij maken: waarom doen we dat juist en hoe werkt de-icing? Je komt het te weten in deze blog.

De wintermaanden brengen niet alleen gezellige sneeuwpret met zich mee, maar ook uitdagingen voor de luchtvaartindustrie. Wanneer de temperatuur onder nul duikt en vliegtuigen door winterse omstandigheden moeten navigeren, ontstaan er mogelijke gevaren die verwoestende gevolgen kunnen hebben.

Maar hoe ontstaat dit grote gevaar en hoe konden deze ongevallen gebeuren? Ik leg het je uit:

Ijsvorming op de vleugels

Wanneer een vliegtuig moet navigeren in vochtige lucht is er geen probleem, maar als de temperatuur onder nul duikt kunnen deze kleine waterdruppeltjes die zich dan in de lucht bevinden veranderen tot ijskristallen.

Wanneer deze bevriezende waterdruppeltjes dan in contact komen met het vliegtuigoppervlak heeft dat heel wat gevolgen. Er ontstaat dan ijsvorming op de vleugels, staart en op de andere delen van het vliegtuig.

Waarom is ijsvorming gevaarlijk?

Allereerst zorgt een laagje ijs op het vliegtuigoppervlak ervoor dat het gewicht plots toeneemt. Daarnaast kan ijsvorming op de vleugels voor drie grote problemen zorgen:

• Vermindering van de draagkracht/lift:
  Het is zo dat de luchtstroom ernstig verstoord kan worden door het laagje ijs op de vleugels. Wat dus wil zeggen dat het vliegtuig extra moeite zal moeten doen om in de lucht te kunnen blijven.

• Verhoging van de weerstand/drag:
  Door het laagje ijs op de vleugel verhoogt ook de weerstand. Daarnaast zorgt de ijslaag ook voor een extra gewicht. Hierdoor vermindert de efficiëntie van het vliegtuig wat resulteert in een hoger brandstofverbruik.

• Verandering van functies:
  Belangrijke vliegtuigonderdelen om de controle van het toestel te behouden kunnen door de ijsvorming slecht reageren op aanvoeringen van de piloten. Door het slecht functioneren van onder andere de elevator, flaps, spoilers, rudder, slats en ailerons wordt het vliegtuig praktisch onbestuurbaar.

Anti-icing en de-icing

Om deze effecten te voorkomen en te bestrijden, bestaan er termen zoals de-icing en anti-icing. Wat betekenen ze precies? Ten eerste heb je de-icing. Tijdens dit proces wordt er ijs verwijderd dat zich al gevormd heeft op het vliegtuigoppervlak.

Door middel van speciale de-icingvloeistoffen die op het vliegtuigoppervlak worden gespoten, smelt het ijs en stroomt het smeltwater vervolgens weg. Ten tweede volgt anti-icing. Tijdens dit proces wordt er een beschermende coatinglaag op het vliegtuigoppervlak gespoten om te voorkomen dat er ijs wordt gevormd.

Na dit proces geldt er een ‘holdover time’, dat is de tijd hoelang het product ijsvorming tegenhoudt. Als het vliegtuig niet op tijd opstijgt na het anti-icen, kan het zijn dat dit proces opnieuw moet gebeuren. Deze twee processen kunnen dikwijls wel wat tijd in beslag nemen waardoor je hoogstwaarschijnlijk enkele minuten later dan voorzien de lucht in gaat.

Hebben we onze les geleerd?

Barre winterse omstandigheden waren in het verleden al oorzaak van volgende vliegtuigongelukken:

1.  68 dodelijke slachtoffers - American Eagle-vlucht 4184 
2.  24 dodelijke slachtoffers - Air Ontario-vlucht 1363 
3.  27 dodelijke slachtoffers - USAir-vlucht 405 
4.  37 dodelijke slachtoffers - Aero transporti Italiani vlucht 460 
5.  ...

Daarnaast krijgen piloten en grondpersoneel nu meer uitgebreide trainingen in het herkennen van ijsvorming. Ten slotte heeft de ontwikkeling van efficiëntere vloeistoffen voor ijsverwijdering en tegen het voorkomen van ijsvorming, de luchtvaartindustrie geholpen veiliger te opereren in winters weer.

Conclusie

Moest je de volgende keer tijdens vriesweer een vlucht hebben geboekt, weet dan dat wanneer je uit je vliegtuigraampje kijkt en het lijkt alsof de vleugels “geblust” worden door brandweermannen, het grondpersoneel hoogstwaarschijnlijk bezig is met een zeer belangrijk proces om de veilige vlucht te garanderen.

Tot snel!

Door: Rico Valkenborgh | 26 oktober 2023